Wielkanoc 2021 – tradycje wielkanocne, które warto znać

Czas czytania: 4 minuty

Wielkanoc 2021

Wielkanoc to bardzo ważne święto dla katolików na całym świecie, nawiązujące do ostatnich dni życia Jezusa Chrystusa.  Zgodnie z tradycją tuż przed Wielkanocą obchodzi się Wielki Tydzień, w którym to najważniejsze dni to: czwartek, piątek, sobota oraz niedziela. Według Biblii Jezus Chrystus zmartwychwstał nocą, dlatego też nawiązanie i podkreślenie tej pory dnia w nazwie święta – „Wielkiej Nocy”.

Przygotowaniom do obchodów świąt Wielkiej Nocy, zawsze towarzyszy radość z powodu budzenia się przyrody do życia. Dlatego też, wiosenne porządki, sianie rzeżuchy, wprowadzanie wiosennych akcentów do wystroju domu, czy sadzenie żonkili w doniczkach, powodują, że czujemy przypływ świeżości oraz energii. Warto przypomnieć sobie zwyczaje i obrzędy wielkanocne, takie jak przygotowywanie święconki czy zabawy w lany poniedziałek. Jak będzie wyglądać Wielkanoc 2021?

---

Wielkanocny zajączek

Zanim przejdę do przygotowań do Wielkanoc 2021, słów kilka o wielkanocnym zajączku. Jest to symbol nowego życia i odradzającej się po zimie – ziemi. Co więcej, to również symbol płodności. Zwyczaj obdarowywania prezentami (szczególnie najmłodszych) przez wielkanocnego zajączka, przywędrował do naszego kraju z tradycji niemieckiej. To właśnie niemieccy cukiernicy, jako pierwsi w XIII wieku wprowadzili do wielkanocnego menu słodkie zajączki  z ciasta oraz z cukru.

Przygotowania do Wielkanocy

Jeśli wiosna, to i oczywiście wiosenne porządki. Dawniej, Słowianie wraz z nadejściem cieplejszych promieni słońca, „wyganiali” ze swych domostw: choroby, brud oraz… grzechy. Było to bardzo dosłowne oraz metaforyczne oczyszczenie przed narodzinami natury.

Obecnie bardzo ważnym elementem przygotowania do Wielkanocy jest malowanie pisanek. Co więcej, jest to bardzo lubiana przez dzieci czynność. Pisanki można dekorować: flamastrami, można farbować je w łupinach cebuli, farbami, oklejać włóczką czy zdobić naklejkami.

Niedziela Palmowa

Niedziela Palmowa rozpoczyna Wielki Tydzień. Jest to dzień, w którym Chrześcijanie idą do Kościoła, aby poświęcić palmy. Tradycja ta upamiętnia przejazd Jezusa przez Jerozolimę. Według wierzeń, poświęcona palma wielkanocna zapewnia szczęście oraz zdrowie całej rodziny, dlatego tak ważne jest, aby nie wyrzucać palm, aż do następnych świąt. Co więcej poświęcone palmy miały chronić domy przed kataklizmami oraz nieurodzajem przez cały rok. Palmami dekorowano domy, aby odganiały nieszczęścia.

Poświęcenie pokarmów w Wielką Sobotę

Tradycyjnie w Wielką Sobotę święcimy pokarm na Wielkanocny stół. Do przystrojonego koszyczka z bożymi darami wkładamy:

• kiełbasę, która symbolizuje dostatek,
• chrzan, w tradycji chrześcijańskiej oznacza pokonanie goryczy męki Chrystusa,
• sól, zapewnia trwałość oraz chroni życie,
• chleb, symbolizuje Chrystusa, czyli chleb życia,
• wodę, która obmywa nas z grzechów,
• wielkanocnego baranka- symbol Baranka Bożego, czyli Jezusa,
• jajka, które symbolizują nowe życie, dostatek, szczęście i zdrowie

Tym poświęconym pokarmem dzielimy się w Wielką Niedzielę przy świątecznym śniadaniu.

Świąteczne śniadanie

Zanim zasiądziemy do stołu w Wielką Niedzielę, wiele rodzin wita ten dzień w kościele na mszy tzw. Rezurekcji. Tradycją mszy rezurekcyjnej jest również strzelanie z petard.  Hałasy petard symbolizują odgłosy pękających kamieni zasłaniających grób Jezusa, w czasie Jego zmartwychwstania.

Śniadanie wielkanocne to prawdziwa uczta, zazwyczaj rozpoczyna się od dzielenia jajkiem. Na świątecznym stole musi się obowiązkowo znaleźć żurek z jajkiem, biała kiełbasa oraz chrzan. W niektórych regionach podaje się barszcz biały z jajkiem lub zupę chrzanową z jajkiem oraz boczkiem.

Dodatkowo na stole muszą się znaleźć potrawy mięsne, najlepiej samodzielnie przygotowane wędliny, jajka faszerowane oraz sałatki jarzynowe z majonezem. Na deser zazwyczaj serwowany jest piękny mazurek, babka wielkanocna oraz sernik.

Dzieci uwielbiają wówczas wojny na pisanki, czyli turlanie jajek lub stukanie się nimi, przegrywa ten, którego jajko pęknie najszybciej (oczywiście ugotowane).

Śmigus Dungus, Lany Poniedziałek

Po całym dniu biesiadowania za stołem (zazwyczaj), nadchodzi dzień odwiedzania rodziny. Wielki Poniedziałek upływa pod znakiem „Gość w domu. Bóg w dom”.

Jednak Wielki Poniedziałek dla najmłodszych, to głównie Śmigus-dyngus. Wielu przedszkolaków oraz starszych (nie tylko dzieci!) szykuje na ten dzień specjalną „broń”, czyli plastikowe pistolety na wodę.

Przyjęło się, że oblewanie wodą sprzyja płodności oraz zapobiega chorobom w całym roku. Jednak można przed tym uciec, ponieważ pozwala na to wielkanocna tradycja wykupywania się jajkami, w zamian za nieoblanie wodą. Wiąże się z tym słowo „dyngus”, wywodzące się z języka niemieckiego „dingen”, czyli „wykupywanie się”.

„Co kraj, to obyczaj”, czyli Wielkanocne ciekawostki ze świata

W myśl powiedzenia „Co kraj, to obyczaj„, Wielkanoc w każdym kraju obchodzi się nieco inaczej, niż w Polsce. Każdy kraj ma swoją odrębną tradycję, i tak:

• Rosja – nie obchodzi tu święta Wielkanocy, tylko Paschę. Pascha to bardzo ważne święto dla wiary prawosławnej. Jest to święto ruchome, podobnie jak nasza Wielkanoc, poprzedzone jest 40-dniowym postem. Obchodzona jest tu również Niedziela Palmowa. W Wielką Sobotę Rosjanie również święcą pokarm, a w nocy odprawiane jest długie nabożeństwo.
• Niemcy – zdecydowanie nieodłącznym elementem Wielkiej Nocy u naszych zachodnich sąsiadów są pisanki oraz zajączek wielkanocny. To właśnie zajączek chowa czekoladowe jajka w domu oraz w ogrodzie.
• Anglia – dzieci biorą udział w tak zwanym: „egg hunt”. Wielkanocny zajączek podobnie jak w Niemczech,  ukrywa w domu oraz w ogrodzie czekoladowe jajka. W Niedzielę Wielkanocną w Anglii je się tzw. „hot cross buns”, czyli bułeczki wielkanocne, natomiast na obiad świąteczny przygotowuje się jagnięcinę.
• Irlandia – w Wielką Sobotę odbywa się tzw. „pogrzeb śledzia”. Polega to na tym, że podczas miejskiego pochodu, na czele którego stoi rzeźnik, wiesza się śledzia na kiju. Natomiast Irlandczycy manifestując swoje zmęczenie postem, symbolicznie biją śledzia kijami. Następnie wyrzucają go do rzeki, a na jego miejsce trafia udziec barana.
• USA – w Wielkanoc kobiety w USA zakładają na głowę pięknie zdobione kapelusze. Na kapeluszach znajdują się ozdoby związane ze Świętami Wielkanocnymi, np.: zajączki, kurczaki oraz pisanki. Dodatkowo organizowany jest również konkurs na najbarwniejszy kapelusz.
• Armenia – jednym z wielkanocnych tradycji w Armenii, jest wypiekanie chlebka, nazywanego „cheorek”. Ormianie wierzą, że gdy Maryja stała pod krzyżem Jezusa Chrystusa, miała ze sobą właśnie ten chleb, który został zabarwiony na czerwono jego krwią.

---

Wielkanoc 2021 już niebawem, dlatego czas najwyższy zacząć przygotowania, nie tylko zewnętrzne, ale i wewnętrzne (jeśli jeszcze się za nie nie zabraliście) do tego ważnego oraz pięknego wiosennego Święta!