Dušan „Duško” Popov – serbski James Bond

James Bond – Agent 007 – zapewne, każdy obejrzał film z tym agentem lub kojarzy tę postać. Filmy z tym niezwykle przystojnym agentem, powstały na podstawie powieści Iana Fleminga – brytyjskiego pisarza. Mało kto jednak wie, że wzorem Jamesa Bonda, był serbski szpieg – Dušan „Duško” Popov, podwójny agent oraz playboy. Popov służył w Abwehrze i MI6 jednocześnie (!) podczas trwania II wojny światowej.

Działania tego serbskiego Bonda były kluczowe dla historii świata. Popov ostrzegł Amerykanów o ataku Japończyków na Pearl Harbor, przyczynił się dla powodzenia lądowania w Normandii oraz dostarczył niezbędnych informacji o rakietach V-1. Działania Dušana Popova, które dezinformowały Niemców, przyczyniły się do sporych sukcesów Aliantów.

Myślę, że warto zapoznać się z życiorysem pierwowzoru postaci Jamesa Bonda, szczególnie w dniu premiery 25 filmu z cyklu przygód o Agencie 007 pt.: „Nie czas umierać” -” No Time to Die„.

Jak zostać tajnym agentem?

Dušan „Duško” Popov – Душан „Душко” Попов urodził się w bogatej serbskiej rodzinie w roku 1912 roku, w miejscowości Titel na terenie ówczesnych Austro-Węgier – obecnie Serbia. Z uwagi na swoje otoczenie bardzo dobrze znał kilka języków w tym język niemiecki. Miał także wielu niemieckich przyjaciół. Duško posiadał rodzeństwo: dwoje braci, starszego Ivana „Ivo” i młodszego Vladana. Rodzina zawdzięczała swój majątek dzięki spadkowi po dziadku Dušana ze strony ojca – Omerowi, który był bankierem i przemysłowcem. Dušan wychował się w chorwackim Dubrowniku. Natomiast dzieciństwo Duška zbiegło się z przemianami politycznymi, jakie zachodziły wówczas na Półwyspie Bałkańskim.

Dušan Popov już od czasu studiów, skrycie nienawidził nazistów. W 1937 roku Popov obronił swoją pracę doktorską i następnie postanowił „świętować” w Paryżu. Jednak został aresztowany przez gestapo oraz został osadzony we Fryburgu w więzieniu bez żadnego formalnego postępowania.

Po tym jak, przyjaciel Popova – Johann Jebsen  dowiedział się o aresztowaniu kompana, zadzwonił do ojca Popova. Ten z kolei, skontaktował się z samym premierem Jugosławii Milanem Stojadinoviciem. Premier rozmawiał z Hermannem Göringiem i po 8 dniach Duška  zwolniono. Musiał on opuścić Niemcy w ciągu 1 dnia.

Gdy II wojna światowa ogarnęła całą Europę, Johann Jebsen przyznał się Popovowi, że jest tajnym agentem Abwehry. W 1940 roku zaproponował mu pracę dla wywiadu niemieckiego. Wstępnie Dušan Popov nie zamierzał korzystać z oferty, jednak przewidział, że sytuacja może być korzystna dla pokonania Niemców.

Poinformował o propozycji Jebsena, Ambasadę Brytyjską w Belgradzie. Z kolei, ten zaproponował mu służbę dla Jej Królewskiej Mości jako podwójny agent oraz zalecił dalszą współpracę z Abwehrą. Niemcy nadali Dušanovi kryptonim „Ivan”, natomiast Brytyjczycy „Skoot” i później „Tricycle”. Służba serbskiego Jamesa Bonda trwała praktycznie przez całą II wojnę światową, od 1940 aż do 1944 roku.

Podwójny agent

Jako niemiecki agent „Ivan”, mieszkał on w Londynie i przekazywał Niemcom zaszyfrowane wiadomości, przekonując wywiad, że są to ważne dane na temat brytyjskiej armii. Jednak w rzeczywistości były to spreparowane przez MI6 przekazy.

Popov informował służby brytyjskie na przykład o niebezpieczeństwie niemieckich ataków rakietowych i tym samym zwodził niemiecki wywiad na temat planowanego lądowania aliantów w Normandii. Umożliwił także przygotowanie się do ataku Japończyków na Pearl Harbor – niestety FBI zignorowało to zagrożenie.

W roku 1941 Abwehra wysłała Popova do USA, aby przygotował podstawy do stworzenia siatki szpiegowskiej. Jednak dzięki pomocy MI5, MI6 oraz FBI doprowadził do upadku tego projektu. Co ciekawe był kluczową postacią w organizacji działań brytyjskiej siatki podwójnych agentów, do których należał jego rodzony brat. Niektórzy twierdzą nawet, że był najważniejszym brytyjskim agentem i dzięki temu stał się wzorem dla postaci Jamesa Bonda.

„Tricycle” – hazard, kobiety i pieniądze

„Tricycle” to drugi brytyjski kryptonim po „Skoot”. „Tricycle” oznacza trzykołowy rower. Prawdopodobnie kryptonim ten otrzymał po tym, jak ujawnił on swoją słabość do trójkątów z kobietami. Słynął z tego, że w  hotelowych apartamentach sypiał z więcej niż jedną kobietą. Dzięki swojej słabości do pięknych kobiet otrzymał także miano playboya. Bardzo często był spotykany w restauracjach w towarzystwie pięknych kobiet. Spotykał się z na przykład z francuską aktorką- Simone Simon, gwiazdą Hollywood, którą poznał jeszcze przed wojną w Paryżu. Ich przyjaźń przerodziła się w wyjątkowo żarliwy romans.

Jego nieco „lekkomyślne zachowania” niepokoiły brytyjski wywiad, ponieważ zwracał na siebie zbyt dużą uwagę. Do Portugalii wraz z Popovem zostali wysłani: Fridel Gartner „Żelatynę”, która miała mu towarzyszyć oraz Iana Fleminga, który miał obserwować Popova. Agent  często był widywany w Hotelu Palacio w kasynie w Estoril. Ian Fleming polecił Popovovi prowokować pewną osobę z którą grał w bakarata do odejścia od stołu. Postawił więc 40 000 dolarów ( dziś około 1 milion $) wykluczając tym samym rywala z gry.

Sytuacja ta stała się kanwą do napisania książki przez Iana Flaminga pt.: Casino Royale. Na podstawie powieści zekranizowano powieść i był to 21 film z cyklu przygód Agenta 007 – James’a Bonda.

Popov lubił swój wystawny tryb życia oraz rozrzutność. Co ciekawe, nigdy nie brał pieniędzy od brytyjskiego wywiadu za służbę. Agent twierdził, że robi to z radością, natomiast wypłaty od Niemców w zupełności wystarczały na jego rozrzutne życie. Czasami jednak zdarzało się, że nie kontrolował wydatków i musiał szukać pomocy w Wielkiej Brytanii. Nie mniej jednak, Popov zawsze był opisywany jako inteligentny oraz niezwykle kulturalny mężczyzna.

Dušan „Duško” Popov za swoją służbę odznaczony został Orderem Imperium Brytyjskiego. Po II wojnie światowej zamieszkał we Francji. Natomiast w 1974 roku opublikował swoje wspomnienia wojenne w książce „Spy/Counter Spy”. Miał dwie żony. Z pierwszą Janine Ducasse rozwiódł się w 1961 roku. Miał trzech synów. Zmarł 10 sierpnia 1981 roku.

Ian Fleming i James Bond

Ian Flaming czerpał inspirację z wielu osób przy kreacji postaci Jamesa Bonda – agenta 007. Podczas trwania II wojny światowej służył w brytyjskim wywiadzie i dzięki czemu miał okazję poznać agentów, między innymi właśnie Dušana „Duško” Popova.

Podczas działań w Portugalii, obserwował działania Popova w kasynie w Estoril. Popov musiał sprowokować pewną osobę do odejścia od stołu i Flaming wykorzystał ten motyw w Casino Royale.